“Er horen meer vrouwen in topfuncties. En zonder quotum komen we daar niet”

In het Nederlands Dagblad verscheen op 11 november jl. dit artikel van Eline Wessels, Anneloes Verwoerd, Else van Beek en Charlotte Hagenaars, studenten sociologie aan de Universiteit Utrecht. 

In lokaal Ruppert 125 op de Universiteit Utrecht worden op een woensdagochtend verbaasde blikken uitgewisseld, wanneer het gaat over de schrille contrasten tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt. De discussie gaat over de vraag of er een quotum moet komen voor vrouwen in topfuncties. Er ontstaat een grote kloof tussen ‘nee’-schuddende mannen en ‘ja’-knikkende vrouwen.

Hoe kunnen deze mannen te midden van een overvloed aan vrouwen toch nog zo ouderwets denken?

Genderongelijkheid op de arbeidsmarkt is nog steeds een maatschappelijk probleem ( ND 27 oktober). Uit het recentste onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (2014) blijkt dat vrouwen 18,5 procent minder verdienen dan mannen voor dezelfde functie met dezelfde achtergrond. Volgens de Emancipatiemonitor (2014) is het aandeel van vrouwen in topfuncties bij de grootste vijfduizend bedrijven van Nederland slechts 11 procent.

Geen doorbraak
Als sterk geëmancipeerd land kunnen we dit niet tolereren. Als oplossing voor de arbeidsongelijkheid zijn wij het eens met een quotum van 30 procent vrouwen in topfuncties: minimaal 30 procent vrouwen moet voortaan aangenomen worden in topfuncties. Tegenover de resterende 70 procent mannen is die schamele 30 procent nog maar een habbekrats.

Toch blijkt het erg moeilijk te zijn voor bedrijven om die stap te zetten. Maar waarom nu eigenlijk? In een bedrijf met mannen in topfuncties is het aannemelijk dat het bedrijf sneller andere mannen aanneemt. Dit staat ook wel bekend als ‘vriendjespolitiek’. Mannen in topfuncties hebben vaak een groot scala aan mannelijke contacten die zij als geschikt zien voor een topfunctie. Hierdoor zou er zonder een opgelegd quotum nooit een doorbraak komen voor vrouwen aan de top.

stereotype
Je zou verwachten dat hetzelfde zou gebeuren bij bedrijven met alleen maar vrouwen aan de top. Het tegendeel is echter waar. Volgens onderzoek van Caren Goldberg, hoogleraar aan de American University Kogod School of Business, is het stereotype voor een topfunctie nog steeds een man.

Wanneer een man solliciteert naar een topfunctie in een ‘vrouwenbedrijf’, stijgt hij boven zijn vrouwelijke concurrenten uit, omdat hij meer aan het stereotype voldoet dan de vrouwen. Als we de vrije markt zijn werk laten doen, ontstaat er vanzelf een meerderheid van mannen in topfuncties. Een quotum dwingt werkgevers als het ware verder te kijken dan het mannelijke netwerk en op zoek te gaan naar gekwalificeerde vrouwen. Onderzoek van Hoogendoorn, Oosterbeek en Van Praag (2011) heeft aangetoond dat bedrijven met zowel mannen als vrouwen in topfuncties beter presteren dan met alleen mannen aan de top. Beide geslachten houden elkaar scherp, zodat afspraken beter worden nageleefd en prestaties omhoog gaan. Daarnaast neemt door de aanstelling van meer vrouwen in topfuncties de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen af. Goed gekwalificeerde vrouwen krijgen nu ook eindelijk een kans deel te nemen aan de hoge functies. Op de meeste universiteiten zijn de meeste studenten vrouw, dus het is onzin dat vrouwen ongeschikt zouden zijn voor topfuncties.

duwtje in de rug
Een veelgebruikt argument tegen het quotum is dat we de markt zijn vrije werking moeten laten. Als de universiteiten nu al gedomineerd worden door vrouwelijk schoon, zal dat in de toekomst ook te zien zijn op de arbeidsmarkt. Tussen 2003 en 2013 is de arbeidsparticipatie van vrouwen volgens het CBS met ongeveer 10 procent gestegen. Deze trend zal zich naar verwachting alleen maar voortzetten.

De emancipatie is dus nog volop bezig en daarom moet de overheid volgens tegenstanders van het quotum niet ingrijpen. Het is waar dat de emancipatie nog volop in de bloei zit. Maar waarom zouden we die met een mooie maatregel niet sneller laten bloeien? Een duwtje in de rug is nooit verkeerd. Het quotum zorgt ervoor dat het doel van meer vrouwen op de arbeidsmarkt sneller wordt bereikt en dat de ongelijkheid afneemt. Dus laten we gezamenlijk ja knikken en ervoor zorgen dat die vervelende kloof nog sneller verdwijnt.